Gotycki, halowy kościół farny średniowiecznego Elbląga. Katedra diecezji elbląskiej od 1992 r. Podczas sprawowania urzędu przez pierwszego biskupa Warmii – Anzelma, w związku z jego stałym rezydowaniem w Elblągu kościół Św. Mikołaja pełnił nieformalną funkcję katedry warmińskiej. Jeden z najwyższych obiektów sakralnych w Polsce.
Świątynię zaczęto wznosić równolegle z założeniem miasta, nadając wezwanie Św. Mikołaja, patrona kupców i żeglarzy, najważniejszych zawodów w Elblągu. Początkowo świątynia miała postać niskiej trójnawowej, pięcioprzęsłowej hali z dwuprzęsłowym prezbiterium otoczonej zewnętrznymi przyporami. Wnętrze zdobiły sklepienia krzyżowo-żebrowe. Od zachodu dostawiono wieżę. Z tej pierwotnej bryły zachowały się fundamenty kamienne, podwójne okno w ścianie wschodniej oraz portal północny.
Kościół wielokrotnie rozbudowywano i przebudowywano. Wyposażenie kościoła zostało zniszczone w 1573 r. po chwilowym przejęciu kościoła przez protestantów. W XVII w. wymieniono gotyckie ołtarze na barokowe. Posłużyły ledwie dwu pokoleniom elblążan, zanim doszło do tragedii.26 kwietnia 1777 r., w trakcie burzy śnieżno-gradowej w wieżę uderzył piorun. Kościół uległ prawie całkowitemu zniszczeniu. Na wschodniej ścianie wieży widać ślad po poprzedniej wysokości dachu, sprzed pożaru z 1777 r.
Do 1786 r. istniał prowizoryczny dach, przez uszkodzone sklepienia przesiąkała woda, niszcząc ołtarze. Magistrat podjął decyzję o rozbiórce wież, sklepień i obniżeniu naw o 6 metrów. W tym czasie runęło sklepienie nad prezbiterium niszcząc całkowicie ołtarz główny. Podczas wizyty Napoleona zabrano z kościoła baldachim do ozdoby cesarskiego tronu na balu. Jeńcy napoleońscy zamknięci w kościele zdewastowali naprawiane wyposażenie.
Podczas II wojny światowej kościół spłonął w dniu 2 lutego 1945 r., w wyniku ostrzału artyleryjskiego Elbląga, pozostał jedynie wypalony korpus a definitywnie przepadły sklepienia. W 1948 r. przeprowadzono odgruzowanie wnętrza kościoła.
W wyniku kolejnych prac i reorganizacji wewnątrzkościelnej w 1992 r., kościół Św. Mikołaja stał się katedrą nowoutworzonej diecezji elbląskiej, podległej metropolii warmińskiej.
Katedra jest obecnie trójnawową, pięcioprzęsłową halą bez wydzielonego prezbiterium z trzema kaplicami w nawach bocznych i dostawioną do świątyni od zachodu 97 metrową wieżę. Do najcenniejszych elementów wyposażenia wnętrza należą: gotycka chrzcielnica z brązu z 1387 wykonana przez mistrza Bernhausera, drewniane figury apostołów, wielka gotycka rzeźba św. Mikołaja oraz późnogotyckie ołtarze przeniesione z innych kościołów Elbląga.
