Zabytek na dziś – Płyta grobowa w kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Borecznie

Boreczno/Schnellwalde, dawniej również Śniegwałd, położone jest w gminie Zalewo, w powiecie Iławskim. Ta niewielka wieś skrywa w sobie gotycki kościół, o barokowym wystroju wnętrza oraz wiele legend i opowieści. Jedna z nich wiąże się z rodem von Schönaich.

10736172_823888340987932_359162689_nW kościele znajduje się płyta nagrobna jednego z przedstawicieli rodu związanego z przez kilkaset lat z Borecznem. Płyta o wymiarach 240 x 160, w centrum ukazuje postać rycerza w zbroi renesansowej i hełmie. W prawej dłoni trzyma on kopie bojową z proporczykiem, a grot jej skierowany jest do dołu. Lewą rękę opiera na mieczu znajdujący się w pochwie. Postać rycerza umieszczona jest w centrum płyty, w niszy. Po obu stronach całości znajdują się herby, obecnie już mocno zatarte – z lewej von Lacken, vonTaubenheim, von Lichten, von Eppingen; z prawej Von Schönaich, von Falkenhain, von Sack, von Eichholz.

Wszystko to herby członków rodziny i spowinowaconych ze zmarłym. W skrajnych narożnikach przedstawione są alegorie ewangelistów, w dole natomiast inskrypcja, w chwili obecnej już niemożliwa do odczytania, ale prawdopodobnie informująca o śmierci Johannesa von Schönaich. Wcześniej płyta znajdowała się pod ołtarzem, tam gdzie znajduje się również krypta rodowa - obecnie zamurowana. Płytę przeniesiono w obecne miejsce w roku 1882.

Pierwsze wzmianki o rodzie von Schönaich związane są z legenda o dzielnym wojowniku, którego czoło zdobił wieniec dębu i ten oto symbol nadał nazwę rodowi – Schönaich – z niemieckiego - piękny dąb. Wieniec ten, z różnymi dziejowymi modyfikacjami przedstawiany był również w herbie rodowym przez całe jego istnienie.

Najstarsze wzmianki historyczne, udokumentowane mówią o rodzie na terenie Śląska, a członkowie rodu w tych opowieściach to ludzie wpływowi i o wysokiej pozycji. Wojny Krzyżaków z Polską łączą rodzinę z naszym regionem. Przedstawiciele rodziny walczą w licznych wojnach po stronie Krzyżaków, którzy jak wiemy, mieli problemy z zapłatą za służbę wojskową. I tak oto 28 marca 1470 roku Johannes I von Schönaich otrzymuje w ramach rekompensaty za długi Boreczno, Mózgowo (Nosewitz), dwór w Karnitach (Hof Karnitten) oraz jeziora Wajgart (Wagarthsee), Gil Wielki (Gehlsee). Otrzymuje również szczególne przywileje, jak prawo połowu i wycinki w lasach należących do Zakonu.

Płyta w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego w Borecznie to już potomek założyciela pruskiej linii - Hans II von Schöneich (zm. w 1595 roku). Ostatnia potomkini rodu - baronowa Sofia Charlotta Schoulz von Ascheraden z domu von Schönaich zmarła na czerwonkę w roku 1807 i tym samym linia ta na naszych terenach wygasła.

I.Treutle/fot.K.Janusz