Najwyższa i największa olsztyńska świątynia. Wznoszono ją w dużej części ze składek polskojęzycznych Warmiaków, kwestowała na ten cel „Gazeta Olsztyńska”. Kościół Serca Jezusowego w latach 80-tych był świątynią ruchu „Solidarności”.
Kamień węgielny położono 3 października 1901 r., poświęcenia dokonał biskup warmiński Andreas Thiel. Nowy kościół początkowo był filią kościoła Św. Jakuba, ustanowienie samodzielnej parafii nastąpiło w 1916 r. Kościół zbudowano według projektu Fritza Heitmanna, znanego budowniczego neogotyckich, wschodniopruskich kościołów. Konsekracja nastąpiła w dniu 19 października 1903 r. a otwarcie kościoła uświetniło obchody 550-lecia miasta. Świątynia przetrwała bez szwanku wkroczenie do Olsztyna czerwonoarmistów w styczniu 1945 r., dzięki czemu zachowało się w całości neogotyckie wyposażenie.
Kościół ma postać trójnawowej, sześcioprzęsłowej hali z wydzielonym, wielobocznie zamkniętym prezbiterium. Nawę główną nakrywają sklepienia gwiaździste, w prezbiterium kryształowe w nawach bocznych trójdzielne.
Kościół posiada trzy wieże, główna ma 82, 5 m. W portalu wejściowym, nad drzwiami mozaika przedstawiająca Chrystusa z gorejącym sercem. Ołtarz główny w kształcie tryptyku szafiastego, polichromowany i rzeźbiony.
Nawa północna kościoła wypełniona jest tablicami pamiątkowymi poświęconymi Polsce Podziemnej, Kresom Wschodnim i Solidarności. Ich ciąg od strony prezbiterium otwiera tablica upamiętniająca Marcina Antonowicza, olsztyńskiego studenta, zamordowanego przez MO. Z okazji stulecia budowy, na początku XXI w. kościół przeszedł gruntowny remont. Kościół został w 1988 r. wpisany do rejestru zabytków.
Na skwerze przy Kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa stoi figura Chrystusa trzymającego kulę ziemską - najstarszy pomnik Olsztyna,pochodzący z 1737 roku. Figurę fundowali mieszkańcy Olsztyna dla upamiętnienia epidemii dżumy,która na początku XVIII wieku zdziesiątkowała Olsztyn.
fot. I.Treutle
