Na łamach naszej gazety mogliście już zapoznać się z historią cmentarza jenieckiego z okresu I wojny światowej, mieszczącego się w Markajmach. Dzisiaj kilka słów na temat prac, które w tej chwili wykonywane są przez Commonwealth War Graves Commission.
Cmentarz, o którym mowa znajduje się w okolicach Lidzbarka Warmińskiego w miejscowości Markajmy. Wyjeżdżając z Lidzbarka w kierunku Bartoszyc skręcamy w drogę prowadzącą do cmentarza komunalnego i po ok 300 metrach widzimy po prawej stronie kamień z krzyżem i napisem w j. niemieckim „Zum Kriegsfriedhof”. Prowadzi tam również, doskonale znakowana ścieżka rowerowa w kierunku Stoczka Klasztornego.
W zeszłym tygodniu rozpoczęto prace związane z budową kwatery dla 39 obywateli Wspólnoty Brytyjskiej, którzy do tej pory upamiętnieni byli jedynie specjalna tablica na cmentarzu w Malborku. Warto tu przypomnieć, że na terenie Polski Commonwealth War Graves Commission w tej chwili opiekujemy się cmentarzami w Poznaniu, Krakowie, w Popielowie i właśnie w Malborku. Lidzbark będzie piątą nekropolią.
Przedsięwzięcie stanowi element obchodów 100-lecia wybuchu I Wojny Światowej, jest organizowane w ścisłej współpracy z Urzędem Gminy Lidzbark Warmiński, przy przychylności innych organów administracji lokalnej oraz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, i w całości realizowane i finansowane przez CWGC.
Prace na cmentarzu potrwają około dwóch tygodni, a w całości wykonuje je (architektura i prace ogrodnicze, w tym klasyczny trawnik) specjalistyczna ekipa z Belgii. Stele (kamienie z wapienia portlandzkiego) przygotowane zostaną w jedynym na świecie warsztacie CWGC w Arras.
Przypomnijmy, że Komisja nawiązała współpracę z regionem już w roku 2011, kiedy to doszło do spotkania Dyrektora organizacji The Commonwealth War Graves Commission na Europę Wschodnią, a przedstawicielami Urzędu Wojewódzkiego, Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i terenowego oddziału Instytutu Dziedzictwa Narodowego w Olsztynie. W maju następnego roku wójt gminy Lidzbark Warmiński mógł odwiedzić cmentarze wojenne w Belgii i Holandii by zapoznać się z efektami pracy Brytyjskiej Wspólnoty Narodów, obejrzeć jak zostały one zagospodarowane oraz jak są obecnie utrzymywane. Efektem tych działań było podpisanie w 2012 roku umowy, na podstawie której została użyczona część działki cmentarza jenieckiego w Markajmach.
I ta część działki jest naprawdę niewielka w stosunku do całego terenu cmentarza, ma raczej charakter symboliczny. Wiemy również, że nie zostały w celu tworzenia tego miejsca przeprowadzane żadne ekshumacje. Działka będzie otoczona 39 stelami, wewnątrz zostanie zasiana trawa, kwiaty i oczywiście będzie się swoi zadbaniem i starannością odróżniać od pozostałego terenu cmentarza. Ponownie wyrażę nadzieje, że być może widok ten skłoni przedstawicieli innych nacji, do podjęcia prac porządkowych i czynności upiększających to wyjątkowe miejsce w historii naszego regionu i historii Europy.
W połowie maja planowana jest uroczystości otwarcia z udziałem przedstawicieli korpusu dyplomatycznego i przedstawicieli władz lokalnych, regionalnych i krajowych, z której oczywiście przekażemy Wam pełna relację. Udział w otwarciu zapowiadają już w tej chwili – oprócz grona oficjalnych gości – potomkowie pochowanych żołnierzy, którzy specjalnie przyjadą do Lidzbarka Warmińskiego z Wielkiej Brytanii i Australii.
Cmentarz po tych zabiegach pozostanie oczywiście nadal ogólnodostępny, jak było do tej pory. Po uroczystym otwarciu opiekę nad kwatera brytyjskich żołnierzy CWGC powierzy lokalnej firmie ogrodniczej, która uprzednio zostanie przeszkolona przez specjalistów Komisji.
W poprzednich artykułach pisaliśmy również o krzyżu z piaskowca, który ma być również objęty pracami. Cross of Sacrifice, czyli wspomniany krzyż zostanie odnowiony, ale siłami wykonawcy posiadającego odpowiednie uprawnienia od Konserwatora Zabytków, za środki pochodzące od W-M Urzędu Wojewódzkiego.
tekst i fot. Izabela Treutle
