Przy każdym opisie położenia geograficznego historycznej krainy Warmii, natkniemy się na rzekę Pasłękę. O ile to rzeka Łyna stanowi główną wstęgę, wijącą się pośród lasów i miast, to właśnie nie ona, a Pasłęka jest wielowiekową strażniczką granicy Warmii i drugą najważniejszą rzeką biskupiej krainy. I jej w tytule poświęcona jest nowa opowieść przewodnika z serii albumów Wydawnictwa QMK. Przyzwyczajeni do corocznych majowych spotkań, oczekiwaliśmy z niecierpliwością kolejnych podróży wokół szlaków wodnych naszego regionu. Tym razem, po albumie „Łyna – Guber”, pozostaniemy na Warmii, by przemieszczać się właśnie wzdłuż wspomnianej Pasłęki, ale także jej dwóch dopływów – Wałszy i Drwęcy. I doczekaliśmy się, książka jest już w księgarniach, trylogia dopełnia się...
Doświadczony czytelnik i sympatyk książek Wydawnictwa QMK wie już, że szlak wodny prowadzi nas nie tylko wzdłuż samej rzeki, ale zagląda także do ciekawych miejsc znajdujących na terenach sąsiadujących z nią i jej dopływami. Wielokrotnie komplementowałam cały zamysł serii, podróże szlakami wodnymi, wykorzystanie doskonałych tekstów, m.in. Wiecherta czy opisów dra Orłowicza. Tym razem nie pozostaje nic innego, jak umocnić ten pogląd i oddać się przyjemności obcowania z kolejnym przewodnikiem, który jest czasem czymś więcej, niż tylko książką...
Album „Pasłęka” dopełnia warmińską trylogię, będąc jednocześnie już dziesiątą w kolejności całej serii Wydawnictwa QMK. Prowadzi on przez tereny graniczne, rozpoczynając w polskiej Warmii - cytatami dra Orłowicza, ks. Barczewskiego czy Marii Zientary Malewskiej. Poznajemy w nich jarmarki, odpusty, „łosiery” i tradycje, na styku Warmii i Mazur, u źródeł Pasłęki.
Miłośnicy zabytków szczególnie polubią ten album, ze względu na obszerne opisy warmińskich miast takich jak Frombork, Orneta, Braniewo czy Pieniężno oraz znajdujących się w nich skarbów architektury i sztuki. Kilka stron poświęconych jest Gietrzwałdowi i słynnym objawieniom, które w okresie Kulturkampfu przyniosły na tych ziemiach odrodzenie polskości. Zajrzymy także np. do Krosna pod Ornetą czy ślicznego wnętrza kościoła w Skolitach.
Przewodniki z serii wydawnictwa QMK to oczywiście nie tylko opisy, ale współgrająca z nimi doskonała ikonografia. Ilustracje idealnie dopasowują się do zamieszczanych tekstów i sprawiają, że w takim duecie słowno-wizualnym czytelnik może podróżować w czasie bez opuszczania ulubionego fotela. Pocztówki są reprodukowane do książki z wyczuciem i miękkością barw, ogląda się je z ogromną przyjemnością. Wiele unikalnych widoków, „zamraża” wręcz wzrok i oczarowuje wyobraźnię tak, że trudno się od nich oderwać... Łodzie na Pasłęce przy Targu Rybnym w Braniewie, czy widok olsztyńskich Dragonów gaszących pragnienie w gospodzie leżącej nieopodal ich placu ćwiczeń...
Całość jak zawsze wykonana jest nienagannie, z wielką starannością i dbałością nie tylko o ogół koncepcji, ale też o każdy detal stanowiący ową całość. Teksty, reprodukcje ikonograficzne, oprawa graficzna, ale również cały, konsekwentny zamysł projektu. Spójna wizja, przemyślana trasa, z wieloma zachwycającymi postojami w malutkich zapomnianych wioskach zatrzymanych w kadrze i słowie ówczesnych obserwatorów i rejestratorów.
Z przyjemnością i pełnym przekonaniem mogę stwierdzić, że historyczna warmińska kraina doczekała się spójnego i wnikliwego opracowania. Cała trylogia jest doskonałym materiałem ikonograficznym zrozumiałym i interesującym nie tylko dla znawców czy miłośników regionu. To kompleksowy opis Warmii, precyzyjnie podejmujący krajobrazy nie tylko miejsc znanych czy popularnych, ale także historię małych wioseczek, często już nawet nie istniejących na współczesnych mapach. Trylogia napisana w swoim szczególnym rytmie, sposobie, wraz z biegiem rzek opasających Warmię. Jest to również piękna opowieść dla tych, którzy tę krainę odwiedzają pierwszy raz, chociażby w poziomu wygodnej kanapy i ciepłych kapci.
Na szczególną uwagę zasługuje również fakt, że albumy opowiadają często o skomplikowanych i burzliwych dziejach regionu, tematach trudnych, jednak w sposób bardzo prosty, pozwalający jednocześnie przenieść się w czasie i spojrzeć na ten miniony świat z perspektywy ówczesnego obserwatora. Jest to niewątpliwie ogromną zasługą samego autora, któremu daleko do naukowych dysput i prelekcji, a bliżej do codziennego zachwytu krajobrazem, w którym dorastał. Może też wynika to z faktu, że książki powstają z pasji, chęci podzielenia się wrażeniami i refleksją nad dawnymi krajobrazami, przyrodą i kulturą regionu. Może też dlatego, że autor realizuje projekt z własnych środków i starania swe musi podwoić, by praca ta nie napotkała na krytykę naukowców i tzw. znawców regionu. Okazuje się, że nie potrzeba tytułów naukowych, a wielkiej pasji, konsekwencji i zaangażowania, by powstały książki, które z łatwością mogą posłużyć jako podręczniki do edukacji regionalnej.
Wśród zatrzęsienia różnorakich publikacji i wielu prób opisu Warmii – często z mizernym efektem końcowym – kolejny album Wydawnictwa QMK zamykający trylogię jest pozycją, która wyróżnia się swoją spójnością, konsekwencją i doskonałym przygotowaniem. Polecam!
Dotychczas w ramach serii QMK ukazały się:
MAZURY:
– KRUTYNIA (2006, wyd. 1) / pozycja niedostępna
– KRUTYNIA (2007, wyd. 2 zmienione) / pozycja niedostępna
– ŚNIARDWY (2007) / końcówka nakładu
– MAMRY (2008)
– MAZURY GARBATE (2009)
– NIEGOCIN (2010)
– OMULEW – PISA (2011)
– KRUTYNIA (2012, wyd. 3 mocno zmienione)
WARMIA:
– ŁYNA – WADĄG (2013)
oraz ŁYNA - GUBER (2014)
